به نقل از ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست رونمایی کتاب «برادران دروغین» با حضور احد فرامرز قراملکی نویسنده کتاب، حمیدرضا نمازی و محسن جوادی، رئیس سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، ظهر امروز در سرای کتاب واقع در نیم‌طبقه شبستان برگزار شد.

محسن جوادی، سرپرست معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در ابتدای این مراسم گفت: این کتاب تحلیل گسترده‌ای نیاز دارد که باید در یک جلسه مفصل‌تر درباره آن صحبت شود؛ اما در حد معرفی دلایل ابراز خرسندی خود از دیدن این کتاب را در نمایشگاه می‌گویم.

وی افزود: یکی از پیشگامان بحث‌های اخلاق آقای قراملکی‌اند. قبل از انتشار، دنبال این کتاب بودم و از منتشر شدن آن خوشحال شدم. همان‌طور که می‌دانیم، در بعضی از کشورهای عربی به اسم احیا یا بازسازی دقیق مفاهیم مثلاً دینی را دنبال می‌کنند تا مرزهای این مفاهیم به هم نریزد؛ بعدها در ارسطو دیدم که شبه‌فضیلت‌ها وجود دارد.

جوادی تصریح کرد: آقای قراملکی مسئله‌ای را که در کتاب «برادران دروغین» دنبال می‌کند، فراتر از بحث فضیلت‌هاست. این نشان می‌دهد که با آن مسئله درگیر شده‌اند و خیلی جلوتر رفتند؛ یعنی الگوهایی برای تفکیک این برادران دروغین از یک مفاهیمی که اشاره کردند به وجود آوردند.

وی ادامه داد: این درد مزمن دیرینه‌ای که خیلی از فعالان دینی و اخلاقی دارند و گرفتار داستان‌های افراط و تفریط وسیع‌تری هستند و درگیر این مشکل‌اند. اگر مرزها را در مقیاس وسیع‌تری برای مردم و کنشگران اجتماعی روشن کنیم، خیلی از اشکالات در زندگی ما رفع می‌شود. امیرالمؤمنین می‌فرمایند: «بسیاری از بخشندگی‌ها ظاهراً بخشندگی هستند و در واقع بخشندگی نیست.»

کتاب «برادران دروغین» جذابیت‌های پارادوکسی و طنز دارد.

حمیدرضا نمازی در ادامه این نشست گفت: گادامر در کتاب فلسفه می‌نویسد که فلسفه با دوگانه‌ها شروع شد و نخستین دوگانه هم همان بود که استاد جوادی فرمودند. رئالیتی یعنی جهان یک واقعیت دارد و آن واقعیت یک نمودی دارد. تالس به‌عنوان اولین کسی که می‌گویند تفکر را در یونان آغاز کرد، می‌گوید واقعیت‌ها در پس همه چیزهایی است که می‌بینیم و سبب حرکت ستون ماده بی‌شکل می‌شود. همچنین بعضی از کسانی که در تاریخ اندیشه کار می‌کردند، گفتند دقیقاً از آن زمانی که تاریخ فلسفه از ثنویت، تاریخ معرفت از این دوگانه‌ها به سمت سه‌گانه‌ها رفت، به‌دلیل تثلیث در تاریخ قرون وسطا ما این رویکرد تقابلی را از دست دادیم. به هر حال، این خطاست که بگوییم سندیت ایران باستان در ایران باستان بوده است.

وی افزود: استاد قراملکی به مقوله اخلاق ساسانی به‌صورت اکنونی و امروز نگاه کردند و آن را به‌صورت تاریخ امروزی درآوردند. بنابراین، در این کتاب تاریخ‌نگاری امروز داریم. در این کتاب به دوگانه به‌صورت اخلاق‌محور نگاه شده است و مفهوم اخلاق در این کتاب اهمیت زیادی دارد. مطمئنم با تیراژ و چاپ‌های قوی از این کتاب مواجه خواهیم شد.

نمازی تصریح کرد: یکی از مفاهیمی که آقای قراملکی در این کتاب به آن اشاره کردند، مفهوم فلسفه زبان است. فهم فلسفه در قالب تقابل‌های دوگانه ما را از نه تحلیل و نوآوری بازمی‌دارد، که تمایزی که بین دو واژه می‌گذاریم، تمایز ناپایدار است.

وی بیان کرد: یکی از ویژگی‌های استاد قراملکی این است که به پارادوکس اهمیت بسیار زیادی می‌دهند و ذهنشان همیشه با این مفهوم پارادوکس عجین است؛ این کتاب هم جذابیت‌های پارادوکسی و طنز دارد.

احد فرامرز قراملکی در بخش پایانی این نشست گفت: دکتر نمازی به من مدام استاد می‌گویند. درست است که من استاد بودم؛ اما آقای دکتر نمازی پشت‌سر من می‌آمد؛ گویی که انگار مولوی پشت‌سر پدر برود.

وی افزود: رویکرد من در این کتاب رویکرد اخلاقی است و نمی‌خواستم به‌سراغ فضیلت‌ها بروم. در جامعه ما زخم اخلاق وجود دارد. شعار می‌دهیم؛ اما به آن پایبند نیستیم و از گفت‌وگو می‌ترسیم. بنابراین، به‌عنوان یک معلم باید در این مسئله تأمل می‌کردم.

قراملکی تصریح کرد: معتقدم تاریخ صحنه یک زشت و زیباست: زشت قربانیان انبوهی از آدم‌ها هستند که ازسوی برادران دروغین فریب خوردند. از آن طرف هم صحنه زیبای فرهیختگانی است که با روشی که من نام او را برادران راستین می‌گذارم، به جنگ برادران دروغین رفتند.

وی گفت: گفت‌وگو بر ذمه یک جامعه اخلاقی است. به‌دنبال مشخص کردن تکلیف خودم با پارادوکسی به‌نام رستگاری بودم. ارسطو درباره برادران دروغین تعبیری با عنوان شهریاران دروغین دارد. در اخبار حرفه‌ای و سازمانی متوجه شدم که در میان افرادی که در دستگاه قضا فعالیت می‌کنند، مرز بین استقلال به رأی را با استبداد به رأی چقدر می‌دانند. به‌هرحال نکاتی که دوستانم گفتند، به دیده منت خواهم گرفت.

نویسنده کتاب «برادران دروغین» گفت: به‌اعتقاد بنده، ما باید به آشفتگی و نابسامانی واژه‌ها توجه ویژه کنیم.