دکتر امیراحمد شجاعی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی، از  واژه هنر در فرهنگ فارسی به عنوان فضیلت و virtu یاد کرد و گفت: هنر از دو واژه 'هو' به معنی خوب و خوش و 'نره' یا همان مردانگی و جوانمردی تشکیل شده است چرا که مردانگی برای ایرانیان همیشه یک فضیلت بوده است. هو نیز در زبان فارسی به معنی خوب و خوش است.
وی واژه هنر را فراتر از انجام کار ظریف هنری دانست و گفت: این واژه بسیار فراتر از اینهاست و اساسا با اخلاق گره خورده است. حتی واژه 'هنر نزد ایرانیان است و بس' نیز به فضیلت اخلاقی ایرانیان اشاره دارد. حال چنین واژه ای تبدیل به یک گستره دانشی شده است که هفت قلمرو (موسیقی، هنرهای ترسیمی، ادبیات، هنرهای تجسمی، رقص و هنرهای نمایشی، سینما) مختلف را شامل می شود، اما در معنا گستره عریض تر و وسیع تری پیدا می‌کند.

طبابت به مثابه هنر
دکتر شجاعی، ورود هنر در عالم پزشکی را بسیار زیبا و در عین حال لازم، ارزیابی کرد و گفت: اخیرا در جوامع آکادمیک به این نتیجه رسیده اند که ورود هنر به علوم دیگر نظیر پزشکی لازم و ضروری است. امروزه برخی امور در پزشکی از طریق هنر انجام می شود. به عنوان مثال کلیپی را مشاهده کردم که پزشک برای تزریق واکسن به کودک از عروسک بازی استفاده می کرد و در عین اینکه توجه کودک به حرکات دست پزشک جلب شده بود واکسن را بسیار هنرمندانه به او تزریق کرد. پس هنر در اینجا به مهارت در تزریق واکسن  گره خورده است.
وی افزود: به خاطر دارم در دانشگاه شیراز وقتی از ظرافت جراحی صحبت می شد، می گفتند فلانی زخم را گلدوزی می کند. گاهی پزشک به قدری هنرمندانه از بیمار شرح حال می گیرد که اساسا نیاز به آزمایشات دیگری نیست. لذا در مقولاتی هنرمندانه رفتار کردن به معنی تلفیق علم و هنر و بکارگیری ظرافت است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی، سپس به استفاده هنرمندانه از واژه ها برای برقراری بهتر ارتباط با بیمار اشاره کرد و گفت:  گاهی نیز پزشک هنرمندانه شخص را مجاب می کند که از تشخیص او پیروی کند. در بسیاری از مواقع پزشک بهترین تشخیص را ارائه می دهد اما به دلیل آنکه نتوانسته ارتباط لازم را با بیمار برقرار کند، فرد از تشخیص او پیروی نمی کند. پزشک می تواند از کلمات زمخت در تفسیر بیماری استفاده کند (شما دچار عوارض شدید و اگر درمان نکنید به وضعیت شدید دچار خواهید شد)، می تواند بسیار سرسری سخن بگوید (برو داروها را استفاده کن و دو هفته دیگر بیا)، و می تواند هنرمندانه از واژه ها استفاده کند تا بیمار را برای پیروی از تشخیص مجاب نماید.

استفاده از هنر در پزشکی
دکتر شجاعی، همچنین استفاده از  واژه  art  در پزشکی را نیز یکی دیگر از راه های تلفیق هنر و پزشکی خواند و گفت: از فیلم، سینما و نقاشی می توان برای بالا بردن health orientation  مردم استفاده کنید. به عنوان مثال آموزش مسواک زدن به مردم می تواند از طریق نقاشی یا cd یا فیلم صورت بگیرد واز هنرها برای انتقال برخی آموزش های سلامت و مفاهیم پزشکی استفاده نماییم.
وی از فیلم 'بدون تاریخ و بدون امضا' به عنوان اثری هنری که چالش فکری و شرافت درستکاری پزشک را به خوبی بیان می کرد نام برد وافزود: اگر پزشک شرافتمند باشد کار دشواری در پیش دارد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی، سپس به فیلم دیگری با عنوان 'پشت دیوار سکوت' در خصوص ایدز به کارگردانی جعفر جوزانی، اشاره کرد و گفت: این فیلم به خوبی توانست توجه جامعه را به بیماران HIV جذب نماید. فیلم بسیار روان خوبی بود که ذهن را خراب نمی کرد و به بیراهه نمی رفت. علاوه بر فیلم تصاویر و داستانک ها نیز می توانند کمک کننده باشند. به عنوان مثال تصویر پرستاری که همه را به سکوت دعوت می کند نیز خود به نوعی استفاده از هنر است.

هنر مایه درمان
دکتر شجاعی، انجام فعالیت های هنری را موجب تلطیف روح و احیاء آن دانست و تاکید کرد: گاهی هنر خود مایه درمان می شود. تجویز خواندن اشعارحافظ برای بیماران موجب می شود تا سودای درون ریخته خود را تبدیل به ارزش های درونی کنند. همچنین تجویز کنسرت برای افراد واقعا تاثیر دارد چرا که بدن نیاز به تناسب مواد واسطه ای همچون، سروتونین، اندورفین و دوپامین دارد و بسیاری از مواقع هنر می تواند این مواد را در بدن به تناسب برساند.
وی پرداختن به کار هنری را موجب آرامش درونی خواند و یاداور شد: فردی که شروع به نواختن موسیقی و یا کشیدن نقاشی می کند، ترشح سروتونین در او بالا می رود. در واقع هنر ابزاری است که مواد واسطه ای را به تناسب می رساند و حال آدم را بهتر می کند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی، افزود: دو فیلم Gray anatomy و یا پرستاران نیز توانست اغلب تعاملاتی که در حوزه پزشکی، میان کادر درمانی با بیماران و یا با همکارانشان وجود دارد و حسن و قبح کار را به خوبی به تصویر کشیده اند.
دکتر شجاعی با بیان اینکه ایجاد خلاقیت در فضای بیمارستانی و تغییر دیالوگ های روزه مره میان پزشک و بیمار مستلزم استفاده از هنر است، تصریح کرد: باید بحث هنر با دیسیپلین های مختلف آمیخته شود و این درهم آمیختگی موجب خلق پدیده هایی شود که وجود ندارد. به عنوان مثال دیالوگ های پزشک با بیماران کاملا یکنواخت و خسته کننده است. با این روش می توان دیالوگ ها و گفت و گوهای جدیدی خلق کرد. همچنین فضاهای بیمارستان ها بسیار تکراری و خسته کننده است و هنر می تواند موجب خلق فضای جدیدی شود. آنوقت است که خلاقیت های هنری پا وسط می گذارد و موجب می شود که ارتباط مناسبی میان هنرمند و پزشک و جامعه شکل بگیرد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی، سپس به شعر زیبای شهریار  برگرفته از داستان ' اوهنری' اشاره کرد و گفت: حتی در هنر هم می توان از پزشکی استفاده کرد مانند شعر زیبای شهریار که برگرفته از داستان ' اوهنری' بود و به خوبی نقاشی را توصیف کرده بود که با کشیدن اخرین برگ بر درخت، امید به زندگی را در کودکی بیمار زنده کرد.
خبرنگار: نسیم قرائیان