دکتر علیرضا پارساپور، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی، با اشاره به پیشینه راه اندازی کنگره و همچنین رشته اخلاق پزشکی گفت: بیش از دو دهه است که رشته اخلاق پزشکی به طور جدی در حوزه آکادمیک مطرح شده است. از اواخر دهه 70 ، با ایجاد مرکز مطالعات علوم انسانی در طب در معاونت پژوهشی وزارت بهداشت، کنگره بین المللی اخلاق پزشکی با بالاترین سطح  در کشور با حضور اندیشمندان، علما، حقوق دانان و صاحب نظران عرصه ملی و بین الملل  برگزار شد و بحث اخلاق پزشکی را در حوزه آکادمیک علوم پزشکی به طور جد مطرح کرد. سپس  در این کنگره هسته اولیه راه اندازی رشته اخلاق پزشکی به عنوان یک فیلد دانشگاهی  مطرح شد و با راه اندازی مرکز تحقیقات علوم انسانی و اسلامی در طب و اخلاق پزشکی ادامه یافت تا اینکه در سال 81 به عنوان مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی در شورای دانشگاه به تصویب رسید.

وی از راه اندازی این رشته در دانشگاه های دیگر خبر داد و گفت: در ادامه، این هسته اولیه با ایجاد رشته   MPHاخلاق پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی تهران تبدیل به یک دیسیپلین آموزشی شد. سپس رشته PhD اخلاق پزشکی راه اندازی و در سال 87 نخستین دوره آن برگزار شد. به عبارت دیگر، دیسیپلین اخلاق پزشکی از اواخر دوره هفتاد با همان کنگره بین المللی شکل گرفت و با مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی تداوم پیدا کرد و با راه اندازی رشته اخلاق پزشکی وارد عرصه جدیدی شد تا افراد بتوانند به عنوان فیلد کاملا تخصصی و تمام وقت به این رشته بپردازند.
دکتر پارساپور برگزاری کنگره اخلاق پزشکی را در راستای برقراری ارتباط مناسب میان حرفه مندان و جامعه دانست و گفت: در این کنگره قصد داریم تا ارتباط مناسبی میان دانش آموختگان و گروه های اخلاق پزشکی برقرار نماییم تا افراد در کنار هم آخرین فعالیت های خود را معرفی و تجارب خود را به اشتراک بگذارند و از توانمندی ها و ارتباطات یکدیگر استفاده کنند.
وی افزود:  دبیرخانه دائمی این کنگره در مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران دائر شده و مقرر است هر سال یکی از دانشگاه هایی که داوطلب برگزاری این کنگره هستند با هماهنگی دبیرخانه دائمی این کنگره را برگزار نمایند. بر این اساس و به فراخور درخواست های آمده، تا کنون دانشگاه علوم پزشکی تهران، گرگان، اصفهان، جهرم و مازندران میزبانان دوره های گذشته بودند.

تغییر نگرش با هنر
دکتر پارساپور در ادامه نقش هنردر تغییر نگرش و انگیزه برای عملی کردن آنچه به عنوان دانش در ذهن وجود دارد را بسیار پر رنگ ارزیابی کرد و گفت: گاهی یک عکس می تواند پیامی را به مخاطب برساند که ساعت ها تدریس و صحبت نمی تواند.
وی افزود: نخستین بار ایده استفاده از هنر در چهارمین کنگره اخلاق پزشکی، توسط دکتر نیما رضایی مطرح شد و ایشان از ایده تا عمل در کنار این کنگره بود. علی رغم اینکه برای برگزاری آن زمان کمی در اختیار داشتیم اما مورد استقبال واقع شد و یکی از جذاب ترین بخش های کنگره نمایشگاهی بود که در حاشیه کنگره برگزار کردیم. آثار هنری که از طریق جشنواره در اختیار ما قرار گرفت، بعدها در تدریس و انتقال مفاهیم و ارائه های آموزشی توانست بسیار کمک کننده باشد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی، برقراری ارتباط با جامعه هنری از طریق جشنواره را نقطه قوت آن دانست و تصریح کرد: در این جشنواره، انتقال مفاهیم اخلاق پزشکی و سوژه های ناب و پرمخاطب به جامعه هنری توانست بسیار کمک کننده باشد. توجه به مفاهیم اخلاق پزشکی در آثار هنری می تواند به شناخت بهتر این مفاهیم کمک کند.
وی توجه به حوزه اجتماعی در وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی را حرکتی ارزشمند خواند و تاکید کرد: یکی از حرکت های بسیار ارزشمندی که در وزارت بهداشت انجام شد و امیدوارم که ادامه پیدا کند، ورود به حوزه اجتماعی بود. جشنواره های سلامتی که برگزار کرد و ارتباطی که از این طریق با جامعه هنری پیدا کرد، برنامه بسیار خوبی بود که از این طریق می توانستیم با کمترین هزینه بیشترین تاثیر را در نگاه و نگرش جامعه نسبت به مفاهیم سلامت داشته باشیم. در واقع به جای صرف هزینه و وقت و انرژی زیاد برای انتقال مفاهیم، می توانیم با استفاده از ابزار هنر و توانمندی جامعه هنری آن اثرگذاری لازم را داشته باشیم.
وی افزود: تجربه ای که در اخلاق پزشکی داشتیم ما و مسولان کنگره را متقاعد کرد که می توانیم در این حیطه سرمایه گذاری بیشتری کنیم از این رو امسال تصمیم گرفته شد تا در حوزه فیلم کوتاه، مستند و عکس، جشنواره را برگزار نماییم. برای اینکار به نوعی از توانمندی و ارتباط خوبی که دکتر کیاسالار با جامعه هنری و مستند ساز داشتند بهره بردیم و بخش فیلم کوتاه و مستند را هم به جشنواره اضافه کردیم.

تجربه مثبت و منفی استفاده از هنر
دکتر پارساپور با اشاره به تجربه مثبت و منفی در تولیدات هنری گفت: برخی از فیلم ها و سریال های اکران شده، چه به لحاظ جنبه فنی پزشکی و چه به لحاظ  جنبه های انسانی و اخلاق پزشکی بسیار مورد نقد است. فیلم هایی که می تواند نگاه جامعه را نسبت به مرگ مغزی منحرف کند و مردم احساس کنند که مرگ مغزی آن چیزی نیست که پزشکان مطرح می کنند و جنبه برگشت ناپذیری مرگ مغزی را مورد تردید قرار می دهند. قطعا نتیجه انتقال غلط مفاهیمی از این دست می تواند منجر به کاهش تمایل جامعه به اهدای عضو شود. حتی برخی  از فیلم ها به لحاظ فنی، عملیات پزشکی را به شیوه ای نادرست و با رویکردی عوامانه نشان می دهند.
وی افزود: از سوی دیگر آثا فاخری را داریم که مبانی آنها بر پایه یک سوال یا چالش اخلاقی استوار است. یکی از تاثیرگذارترین فیلم هایی که در این حوزه دیدم 'بدون تاریخ، بدون امضا' بود که توانست ساعت ها ذهن مخاطب را درگیر مسئله اخلاقی مطرح شده نماید و همچنان نقاطی در این فیلم کور ماند و نتیجه گیری بر عهده مخاطب قرار گرفت. یا فیلم دیگری که بسیار خوب توانسته بود رابطه میان پزشک و بیمار و رابطه بین همکاران را در حوزه  بیمارستان و اخلاق سازمانی به خوبی به تصویر بکشد، فیلم 'آپاندیس' بود. این فیلم پیام های متعدد و متنوعی در قالب طنز داشت. همچنین پیام های خوبی در حوزه مدیریت بیمارستانی، بحث طرح تحول سلامت تا حدود زیادی در این فیلم به نمایش گذاشته شده بود.
دکتر پارساپور تاثیر عکس در انتقال مفاهیم را نیز مثبت ارزیابی کرد و گفت: در جشنواره دریچه، عکس هایی به نمایش گذاشته شد که هر کدام پیام های اخلاقی متفاوتی را به جامعه منتقل می کرد به عنوان مثال عکس منتخب این جشنواره تصویر پزشکی بود که در بندر ترکمن کودکی را معاینه می کند و در این تصویر نگاه معنی دار بیمار به پزشک و پزشک به بیمار و همچنین نگاه اطرافیان به پزشک بسیار الهام بخش بود. یا احساس غروری که کودک هنگام  گذاشتن گوشی پزشکی بر روی گوشش در خود احساس کرده، همگی بسیار تاثیرگذار و الهام بخش هستند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی، خاطر نشان کرد: این عکس ها به خوبی توانسته اند جایگاه حرفه پزشکی را در جامعه نشان دهند و این تذکر به افرادی است که افتخار ورود به حرفه پزشکی نصیبشان شده است. باید بدانیم که چه افرادی غبطه این جایگاه را می خورند و مشکلات این حرفه موجب نشود که تعهد و وظایف خود را فراموش کنیم.
دکتر پارساپور، ارائه خدمات مشاوره ای به جامعه هنری را از جمله وظایف انجمن اخلاق پزشکی عنوان کرد و افزود: خوشبختانه در سالهای گذشته، انجمن اخلاق پزشکی شکل گرفته است. یکی از فعالیت های خوب آنها، ارائه  مشاوره به جامعه هنری، هنرمندان و فیلم نامه نویسان است به نحوی که اگر افراد تمایل داشته باشند، متن فیلم نامه را در اختیار انجمن قرار داده و انجمن اخلاق پزشکی با نگاهی نقادانه به لحاظ جنبه های پزشکی و اخلاق پزشکی آن را مورد بازبینی قرار می دهد.
وی در پایان تصریح کرد: ما به عنوان افرادی که در حوزه اخلاق پزشکی فعالیم، از طریق این جشنواره، به جامعه هنری به صورت صریح، شفاف و صادقانه اعلام همکاری و نیاز می کنیم. حوزه سلامت، یکی از مهم ترین و پر چالش ترین حوزه هایی است  که در سال های اخیر مطرح بوده و اگر جامعه هنری برای خود رسالت اجتماعی در نظر دارد، می تواند با پرداختن به موضوعات سلامت، بخشی از رسالت اجتماعی خود را به انجام برسانند.
خبرنگار: نسیم قرائیان